Doğum kontrolü ya da aile planlaması için en sık tercih edilen yöntemlerden biri spiraldir. Spiral, dünya genelinde yaygın olarak kullanılan bir doğum kontrol yöntemidir. Esnek ve geri dönen T şeklinde bir cihaz olan spiralin uç kısmında ip bulunur. Bu ip, spiralin kontrolünü kolaylaştırır ve çıkarılacağı zaman bu ip yardımıyla kolaylıkla çıkarılır. Spiral, farklı çeşit ve markalarda üretilen bir üründür. Kullanım süresi ise spiralin türüne göre değişiklik gösterebilir. Günümüzde T şeklinde ve bakır içerikli spiraller en çok tercih edilen spiral türleridir. Bunun yanı sıra hormonlu spiraller de yaygın şekilde kullanılmaktadır. Hormonlu spiraller, özellikle adet düzensizliği ya da aşırı adet kanamasına maruz kalan kadınlarda daha fazla tercih edilir. Aşırı adet kanamasını tedavi edici özelliği vardır. Spiral, jinekolojik muayene sonrasında kadında herhangi bir probleme rastlanmamışsa doktor tarafından yerleştirilir. Kadın, jinekolojik muayene pozisyonu alır ve bölge özel bir alet yardımıyla açılarak tercih edilen spiral uygun şekilde yerleştirilir.

Günümüzde birçok firmaya ait olarak üretilen farklı şekillerde spiraller bulunmaktadır. Ancak üretilen tüm spirallerin gebelikten koruma oranı birbirinden farklı değildir. Bakırlı yani en çok tercih edilen spirallerin içeriğinde kullanılan bakır oranına göre kullanım süresi değişir. Genelde 5-10 yıl koruma özellikleri vardır. Doğum kontrol spiral çeşitleri şu şekilde sıralanabilir:

İlaçlı spiral, genelde daha önce bir defa doğum yapmış kadınlar için önerilir. Oldukça güvenilir bir kontrol yöntemi olan ilaçlı spiral, doktor tarafından rahme yerleştirildikten hemen sonra az miktarda hormon salgılamaya başlar. Salgılanan hormon sayesinde olası gebelik önlenir. Günümüzde oldukça sık tercih edilen ilaçlı spiral, diğer spiral türü gibi T şeklinde bir yapıya sahiptir. Hiçbir korunma yönteminin %100 güvenilir olduğunu söylemek mümkün değildir. İlaçlı spiral, %99 güvenilir bir yöntem olarak kabul edilir. İlaçlı spiral, doğum kontrolü haricinde tıbbi anlamda tedavi amacıyla da tercih edilmektedir. Doktor tarafından gerekli araştırmalar yapıldıktan sonra rahme yerleştirilir ve koruma süresi 5 yıl kadardır. Spiral yerleştirildikten birkaç gün sonra doktor kontrolüne gidilerek spiral kontrol edilir. Spiral istenildiği zaman çıkarılarak gebe kalınabilir. Adet döneminin son günlerinde takılabilir ve yine adet döneminin son günlerinde çıkarılabilir. İlaçlı spiral, rahim ağzında bulunan sıvının yoğunluğunu artırır. Bu sayede gebeliği önler. Beraberinde, spermin yumurta ile buluşmasını engelleyerek döllenmeyi gerçekleştirmez. İlaçlı spiral, gebelikle alakalı kuşkusu olanlara, üreme sisteminde enfeksiyon riski olanlara, rahim şekil bozukluğu bulunanlara, rahim ve rahim ağzı kanserine maruz kalmış kişilerin tercih edebileceği bir korunma yöntemi değildir. Bunların haricinde, bir defa doğum yapmış her kadın ilaçlı spiral doğum kontrol yöntemini kullanabilir. İlaçlı spiral ilk kez takıldıktan sonra 3-4 ay adet düzensizliği yaşanabilir. Ancak yaşanan bu düzensizlik geçicidir ve kendiliğinden normale döner. Aşırı adet kanaması yaşayan kadınlarda adet yoğunluğunu azaltıcı etkisi bulunmaktadır.

Doktor tarafından takılan bakırlı spiral, takıldıktan hemen sonra bölgeye çok az dozda bakır yaymaya başlar. Spiralin yaymış olduğu bakır, rahim ve yumurta kanallarında değişime yol açarak gebeliğe engel olur. Sperm ile yumurtanın buluşmasını engeller. Çok düşük bir ihtimalle olsa bile hareketli ve sağlıklı bir sperm tüm engelleri aşarak yumurta ile buluşur, döllenmeyi başarırsa bile bölgede oluşan değişim nedeniyle döllenen yumurtanın yuvalanması imkânsız olur. Spiral istenildiği zaman çıkarıldığında bölgede yaşanan değişim tamamen normale dönerek, bölge hemen gebelik için hazır hale gelir. Spiralin etkili bir koruma sağlayabilmesi için bölgeye uygun pozisyonda yerleştirilmesi önemlidir. Dolayısıyla spiralin düzenli aralıklarla kontrol edilmesi gerekir. Bakır özellikli spirallerin koruma süresi 10 yıldır. Takıldıktan sonra birkaç ay adet düzensizliği, karın ağrısı gibi şikâyetlere yol açabilir. Tıpkı ilaçlı spiralde olduğu gibi bazı hastalığı olan ya da riskli grupların bakır içerikli spiral kullanımı önerilmez. Bir defa doğum yapmış ve doktor muayenesiyle herhangi bir sorun tespit edilmemiş herkes bakır spiral taktırabilir.