Hormonlu spiral, bir diğer adıyla Mirena, 2000'li yılların başında kullanılmaya başlanan bir doğum kontrol yöntemidir.

Günümüzde oldukça yaygın bir şekilde kullanılan hormonlu spiral, rahim içi araç (RİA) yani bilindik spiral ile benzer özellikler taşımaktadır. Ancak hormonlu spiral, klasik rahim içi spiralden farklı olarak bakır içermez. İçeriğinde kadınlık hormonu olarak bilinen progesteron bulunmaktadır. Dünya genelinde rahim içi sistem olarak tanımlanmaktadır.

Hormonlu spiral, rahim içine yerleştirildikten sonra 5 yıl süreyle kalabilme özelliğine sahiptir. Bu beş yıl içinde rahim içindeki düşük dozda progesteron hormonu salgılayarak gebeliğin gelişmesini engeller. Hormonlu spiral, planlanmayan gebelikleri önlemek adına oldukça başarılı bir kontrol yöntemidir. Bazı çalışmalar sonucunda 7 yıl boyunca etkinlik gösterdiği bilinmektedir.

Hormonlu spiral, rahme yerleştirildikten hemen sonra levonorgestrel olarak bilinen bir hormon salgılamaya başlar. Bu hormon, doğal olarak yumurtalıklarda salgılanmaktadır ve bazı doğum kontrol haplarının içeriğinde de kullanılmaktadır. Salgılanan bu hormon, endometrium tabakasının kalınlaşmasını önler. Dolayısıyla döllenen yumurta rahim içinde konumlanıp gelişecek yer bulamaz ve gebelik oluşmaz. Beraberinde hormonlu spiral, spermin canlılığını, hareketini ve rahim ağzı salgısını önemli ölçüde azaltır. Hormonlu spiral, rahim ağzındaki salgıyı yoğunlaştırarak spermin hareketliliğini büyük ölçüde önler.

Adet kanaması, döllenen yumurtanın rahim içine konumlanmasını sağlamak için kalınlaşan rahim zarının aktif olan bölümünün gebelik gelişmemesi durumunda bozularak dökülmesi ve bu sürecin bir döngüye dönüşmesi olarak tanımlanabilir. Rahim tabakası, kadın vücudunda salgılanan hormonların etkisiyle gelişerek kalınlaşır. Yumurtlama gerçekleştikten sonra salgılanan progesteron hormonu sayesinde kalınlaşma olmaz. Rahim içi sistem yani hormonlu spiral, progesteron salgılayarak rahim zarında kalınlaşmayı önler. Döllenme gerçekleşse bile döllenen yumurta rahimde yerleşecek yer bulamaz. Gebelik olmayınca kalınlaşacak bir tabaka mevcut olmadığı için kanama genelde olmaz ya da çok az miktarda adet kanaması yaşanır.

Hormonlu spiral, adet kanaması gerçekleştikten itibaren 1 hafta içinde uzman bir doktor tarafından tıpkı normal spiral gibi rahim içine yerleştirilerek kullanılmaya başlanır.

Hormonlu spiral, bilinen en etkili doğum kontrol yöntemlerinden biridir ve %99 oranında koruma sağlar.

Hormonlu spiral, kadın gebelik planlıyorsa veya takıldıktan 5 yıl sonra çıkarılabilir. Çıkarmak için herhangi bir gün tercih edilebilir.

Hormonlu spiral, rahim içine yerleştirildikten sonra birkaç ay lekelenme tarzında ara kanamalar görülebilir. Bu durum endişe edilecek bir durum değildir. Zaman geçtikçe kanamalar azalarak tamamen kesilir. Hormonlu spiral, bazı kadınlarda yerleştirildikten sonra birkaç saat veya birkaç gün kramp tarzında ağrılara yol açabilir. Çok nadir durumlarda kanama çok yoğun yaşanabilir. Bu gibi durumlarda spiralin tekrar alınması gerekebilir.