Spiral, rahim içine yerleştirilen ve sperm ile yumurtanın buluşmasını engelleyen ya da döllenme gerçekleşse bile rahim içinin fonksiyonunu bozarak döllenen yumurtanın rahim içine yerleşmesini önleyen bir doğum kontrol yöntemidir. Spiral çıkarıldığı an doğurganlık özelliği tekrar kazanılır.

Spiral, rahim içine yerleştirildikten sonra 1-5 yıl kadar kalabilir. Ucunda ip bulunan metal ya da plastikten üretilen türleri vardır. Bazı spiraller progesteron ya da bakır içerikli olabilir. Üreme sisteminde enfeksiyona neden olabileceği için spiral kullanımında bazı tartışmalar olmuştur. Kadın adet döneminde yoğun kanama yaşıyorsa, üreme sisteminde enfeksiyon söz konusu ise ve daha önce dış gebelik yaşamışsa spiral kullanımı uygun görülmemektedir. Bu gibi durumlarda, spiral kullanımı için bu tür risklerden mutlaka doktoru bilgilendirmek gerekmektedir.

Spiral yan etkisi oldukça az olan güvenilir bir doğum kontrol yöntemidir. Yaklaşık 10 yıl kadar kadını gebeliğe karşı %98 oranında korur. Günümüzde en fazla tercih edilen spiral türü bakır içerikli olan spirallerdir. Hormon içerikli spirallerin kullanımı özel durumlarda tercih edilmektedir.

Spiral, uzman bir jinekolog tarafından rahim içine yerleştirilir. Spiral, adet döneminin bitiş gününe yakın, gebelik olasılığının olmadığı ve rahim ağzının hafif açık olduğu bir dönemde takılır. Spiralin takılma işlemi birkaç dakika içinde gerçekleştirilir.

İlk takıldığı 1-2 ay hafif bir ağrı oluşabilir. Takıldıktan 1 ay sonra spiralin kontrolü için tekrar doktora gitmek gerekir. Ayrıca spiralin kontrolü için ucunda bulunan ip ile kontrol yapılabilir. Spiralin kaydığı durumlarda cinsel birliktelik anında erkeğin cinsel organında tahriş oluşabilir. Bu gibi olasılıklarda spirali değiştirmek için mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurmak gerekir. Spiralin kullanım süresi tamamlandıktan sonra eğer herhangi bir sorun yaşanmıyorsa spiral çıkarılarak hemen yenisi takılabilir.

Çok nadir durumlarda spirale rağmen gebelik oluşabilir. Spirale rağmen oluşan gebeliklerin düşük ile sonuçlanma olasılığı %50 civarındadır. Fakat gebelik anlaşıldığı anda spiral çıkartılırsa gebeliğin düşük olasılığı %25 civarına düşer. Oluşan gebeliğe rağmen spiral çıkartılmamışsa kadın için hayati önem taşıyan ciddi enfeksiyonlar oluşabilir. Spiral muayene sırasında görülmemişse ultrason yardımı ile yeri tespit edilerek kürtaj ihtimali değerlendirilmelidir. Gebelik süresinde spirali aldırmamak amniyon sıvısının erken boşalmasına yol açarak erken doğuma neden olabilir.

Spiralin doğru şekilde kullanımı ve düzenli kontrolleri, yan etki ve komplikasyon risklerini minimize eder. Ayrıca, spiral kullanımından önce ve sonra doktor tavsiyelerine uyulması, uzun vadeli sağlık açısından önemlidir. Spiralin çıkarılması sonrasında doğurganlık hızla geri kazanılabilir; bu nedenle, doğum kontrolü için başka bir yöntem düşünülmelidir. Ayrıca, spiraller HIV ve diğer cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara karşı koruma sağlamaz; bu nedenle, ek korunma yöntemleri kullanılması gerekebilir.